Home >
Is poker gokken?

Is poker gokken?

Is poker een gokspel of kansspel?

"Poker is een stom gokspel!" zei mijn vader vroeger altijd tegen mij. Hij was er fel op tegen dat ik poker speelde en geloofde niet dat ik mijn geld er mee kon verdienen. Hij zei dan ook resoluut tegen mij "Als je wat wint, dan hoef ik er niets van te zien of te hebben." Nog geen 10 jaar later stond ik samen met mijn vader en vele vrienden op de foto toen ik die dag de finaletafel van de World Series of Poker gespeeld had. Deze foto is momenteel één van mijn dierbaarste foto's, omdat mijn vader een half jaar later overleed. In dit artikel wil ik aandacht besteden aan het spel poker en geef ik een opinie of poker een gokspel is of niet. Ik probeer dit van meerdere kanten te bekijken, zodat jij na het lezen van dit artikel een eigen mening kunt vormen over het o zo populaire spel, poker.

Mathijs Jonkers Final Table WSOP Europe

Preambule: Texas Hold em No Limit

Poker is een verzamelnaam voor een groot aantal kaartspellen die een paar eigenschappen gemeen hebben. 1. De handranking en 2. meerdere inzetronden. In de vroegere cowboyfilms zat je de personages altijd de pokervariant 5 card draw spelen. Maar er zijn veel meer pokervarianten. Tegenwoordig is de pokervariant Texas Hold em No Limit veruit de meest gespeelde pokervariant. Bij het jaarlijkse Main Event van de Word Series of Poker (het officieuze wk poker) wordt deze variant gespeeld. Bij deze poker variant krijg je 2 kaarten in je handen en komen er uiteindelijk 5 op tafel. Er zijn 4 inzetronden waarin je chips in kunt zetten. Dit zijn de preflop, flop, turn en river inzetronden.

Verschillende meningen over poker

Of poker een kansspel is of een behendigheidsspel is omstreden. Mensen die niets over poker weten geven vaak aan dat het een gokspel is. Mensen die poker spelen hebben een andere mening. Daarnaast is er nog de mening van experts, wetenschappers en overheden die natuurlijk ook telt. Wij hebben de verschillende invalshoeken op een rijtje gezet en beginnen met de mening van de Nederlandse Kansspelautoriteit, omdat deze momenteel richtinggevend en leidend is in Nederland.

Is poker gokken? De mening van de kansspelautoriteit

Is poker gokken? Rechters doen in 2010 en 2014 uitspraak dat poker geen gokken is

Is poker gokken? Het hof doet in 2016 een twijfelachtige uitspraak volgens advocaat Peter Plasman

1. De mening van de Nederlandse Kansspelautoriteit

In het eerste gedeelte van dit artikel gaan we het vooral hebben over de mening van de Nederlandse kansspelautoriteit. Zij zijn voor de Nederlands wetgeving uiteindelijk leidend. De mening van de kansspelautoriteit is dat poker een kansspel is. Deze mening is omstreden en komt later in dit artikel ook aan bod.

Waarom wordt pokeren als een gok/kansspel beschouwd?

Het imago dat poker een gokspel is stamt ook uit de cowboy films waar ik het zojuist over had. Je ziet louche figueren met kaarten in hun handen inzetten en geld winnen of verliezen. Vaak zie je dat één persoon alles wint en de rest verliest. Dat beeld van poker klopt en wordt door de meeste mensen gezien als "gokken". Je gokt immers of je tegenstander betere kaarten hebt dan jij. Maar zo simpel is het niet. Om te bepalen of poker een gokspel is moeten we eerst kijken naar de definitie van "gokken".

Wat is de definitie van gokken / kansspelen?

In Nederland is er veel te doen geweest over de definitie van gokken en kansspelen en wanneer een spel wel onder de Wet op Kansspelen valt en wanneer niet. Deze materie proberen we voor zover mogelijk los te laten, omdat hier een wettelijk kader aan vast zit en de staat er voor kiest om bepaalde onderdelen te interpreteren. De tegenhanger van een kansspel is een behendigheidsspel. "Een spel is een kansspel indien de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen."^{1 kansspel autoriteit}

De kansspel autoriteit geeft hierop de volgende toelichting;

De aanwijzing der winnaars

Een winnaar is een deelnemer die een prijs wint. De aanwijzing van de winnaar kan door twee elementen van het spel aangewezen worden. 1. Kans en 2. Behendigheid / invloed deelnemer. Indien

De elementen van een spel die zorgen voor kans zijn willekeurige gebeurtenissen. Hierbij valt te denken aan:

Het delen van de kaarten
Het trekken van een bingo bal
het gooien met een dobbelsteen
het draaien van een roulette cilinder
trekking met een Randon Number Generator

Op de uitkomst van deze willekeurige gebeurtenissen kun je als deelnemer geen invloed hebben. Ook al gooi je als deelnemer de dobbelsteen zelf, dan nog is er geen sprake van behendigheid. Omdat de deelnemer geen invloed heeft op welk nummer de dobbelsteen belandt, is er geen enkele invloed op de uitkomst van het spel.

Invloed / behendigheid

Voor bijna alle spellen geldt dat deelnemers enige mate van behendigheid kunnen onwikkelingen die bijdraagt aan de aanwijzing der winnaars. Deze behendheid kent meerdere gedaantes, zoals:

Het bepalen van een strategie;
het vergaren van relevante informatie gedurende het spel
het bijstellen van de gekozen strategie gedurende het spel
het selecteren van de tegenstanders

Hoe meer keuzemogelijkheden, die de aanwijzing der winnaars beïnvloeden, een spel biedt, des te groter de invloed van deelnemers kan zijn. Zo heeft een schaker een zeer groot scala aan mogelijkheden gegeven iedere stellen en is het behendigheidsniveau van schakelen daar erg groot. Bij een spel als ganzenbord daarentegen heeft de deelnemer geen enkele keuzemogelijkheid en is er geen sprake van invloed.

Interessant is het allerminst te noemen dat de kansspel autoriteit schrijft "wanneer kan worden aangetoond dat een spel door enkele deelnemers over een lange periode winstgevend wordt gespeeld (professionals), is niet per definitie aangetoond dat het een behendigheidsspel betreft. Pas wanneer de meerderheid van de deelnemers - in het algemeen - overwegende invloed uitoefenen op de aanwijzing der winnaars kan geconcludeerd worden dat er sprake is van een behendigheidsspel. Op deze alinea kom ik later in dit artikel nog verder terug.

Om een spel te kwalificeren als behendheidsspel is de aanwezigheid van enige invloed op de aanwijzing der winnaars onvoldoende: er moet sprake zijn van overwegende invloed. Hiervan is sprake wanneer de factor invloed significant is ten opzichte van de factor kans. Dit kan gezien worden als een touwtrekwedstrijd tussen kans en invloed. Om te bepalen of er sprake is van overwegende invloed verdeelt de kansspelautoriteit spellen in twee categoriën. Dit zijn de spellen waarbij de spelers tegen de aanbieder spelen en de spellen waarbij de spelers tegen elkaar spelen. Deze worden Jeu de Cercle genoemd. Poker is een spel wat de deelnemers tegen elkaar spelen.

Voor spellen die deelnemers spelen tegen andere deelnemers geldt doorgaans dat de aanbieder een faciliterende rol heeft. Hierdoor heeft de aanbieder geen financieel belang bij de uitkomst van het spel. Het verdienmodel van de aanbieder is niet de negatieve verwachtingswaarde, zoals bij jeux de contreparti (spellen tegen huis), maar een percentage van de inleg. Dit wordt rake genoemd. Een vast bedrag bij aanvang van een teronooi of een bedrag per tijdseenheid. Gegeven dat deelnemers tegen elkar spelen onderscheidt de kansspelautoriteit drie soorten spellen.

Spellen waarbij behendigheid geen enkele rol speelt, bijvoorbeeld ganzenbord;
Spellen waar behendheid een rol speelt, meer geen overwegende invloed op aanwijzing der winnaars, bijvoorbeeld poker;
spellen waar behendigheid een rol speelt, en een overwegende invloed op aanwijzing der winnaars, bijvoorbeeld schaken.

Om een spel onder te verdelen in een van deze categorieën is het nodig om een afweging te maken tussen de invloed die behendigheid en kans hebben op de aanwijzing der winnaars. Hierbij merken we op dat er bij een spel dat tegen andere deelnemers gespeeld wordt, de mate van behendheid van een deelnemer het verschil is van zijn behendigheid ten opzichte van de behendigheid van de andere deelnemers.

Of er echt sprake is van een overwegende invloed is een lastige vraag aangezien het vaak niet duidelijk is wat de invloed is van extra behendigheid op de aanwijzing der winnaars, en daarmee de verhouding tussen invloed en kans. In de volgende paragrafen volgen enkele denkstappen die kunnnen bijdragen tot een onderbouwd oordeel.

Hoogleraar Ben van der Genugten (universiteit van Tilburg)

De hoogleraar kansberekening en statistiek Ben van der Genugten heeft een methode ontwikkeld voor het bepalen van het behendigheidsniveau van een spel. De methode berekent het behendigheidsniveau van een spel door de spelresultaten van drie soorten spelers met elkaar te vergelijken:

Beginner (kent de regels maar geen tactiek)
Optimale speler (speler speelt volgens de optimale strategie)
de Fictieve speler (een speler die de uitkomst van het spel op voorhand kent)

De methodiek kijkt naar het financiële resultaat van het spel. Er wordt vanuit gegaan dat de aanwijzing der winnaars gelijk is aan het financiële resultaat van echte spelers. Op basis van een formule wordt vervolgens het behendigheidsniveau van een spel berekend. De uitkomst van de formule is altijd tussen 0 en 1 waarbij 0 een spel is zonder behendigheid en 1 een spel is zonder kans. Een voorbeeld van een spel waarbij geen enkele behendigheid aanwezig is, is roulette. Een spel waar wel enige behendigheid bij aanwezig is, is blackjack. Toch blijft er in het meest gunstige geval nog een huisvoordeel over bij blackjack, waardoor het onmogelijk is om een positieve verwachtingswaarde te creëren. In het geval van poker is er nog meer behendigheid en kan de verwachtingswaarde zelfs boven de 0 uitkomen. Met andere woorden, spelers kunnen statistisch positief spelresultaat behalen naarmate hun behendigheid (ten opzichte van andere spelers) groter wordt.

Het aantal keer dat een spel gespeeld wordt

Voor de meeste spellen geldt dat de factor kans het grootst is als het slechts éénmaal gespeeld wordt. Wanneer het aantal spellen wordt vergroot, neemt de invloed van de kans af. Dit komt omdat de uitkomst van het kansproces soms mee- en soms tegenvalt. Op de lange termijn heft dit elkaar op en blijft het gemiddelde resultaat over. In de statistiek wordt dit de wet van de grote getallen genoemd. Bij de beoordeling va neen spel is het daarom ook belangrijk om te kijken naar het aantal spelronden dat gespeeld wordt. Zo wordt in Potter van Loon et. al.(2015) beschreven dat uit onderzoek blijkt dat bij het spelen van rond de 1500 spellen poker, behendigheid een grotere invloed krijgt op de uitkomst dan kans.

Winnend vs Verliezend spelen

De Kansspelautoriteit schrijft dat bij sommige spelen een percentage van de deelnemers over de lange termijn winst behaalt bij het spelen van een bepaald spel. Wij houden het voor het gemak even bij poker. Het is volgens de kansspelautoriteit dan aannemenlijk dat het spel mogelijkheid biedt tot het uitoefenen van overwegende invloed. Tegelijkertijd verliest een deel van de deelnemers dan ook. Waar mensen winnen, verliezen ook mensen. Dit wil niet zeggen dat dat de deelnemers zonder strategie spelen.

Waar staat poker op de behendigheidsindex?

Op basis van de behendigheidsindex heeft professor van der Genugten berekend wat de mate van behendigheid van bekende spellen is. Zoals hiervoor omschreven is een spel met de uitkomst 0 een volledig kansspel en een spel met de uitkomst 1 een volledig behendheidsspel. De uitkomst van poker is +/- 0,3. Van der Genugten stelt in zijn paper dat de lijn van overwegende invloed tussen de 0,1 en 0,3 moet liggen. Deze waarde is gebaeerd op een theoretische benadering van de definitie van een kansspel. In de praktijk wordt er naar meer zaken gekeken dan louter naar de speltheoretische waarde van de behendigheid bij de bepaling of een spel een kansspel is.

Aanwijzing der winnaars v.s. winstgevend spelen

Eerder in dit artikel schreef ik al dat de kansspel autoriteit omschrijft dat de aanwijzing der winnaars door behendigheid of door kans kan worden vastgesteld. Later in het artikel citeerde ik de kansspelautoriteit waarin ze schrijven ""wanneer kan worden aangetoond dat een spel door enkele deelnemers over een lange periode winstgevend wordt gespeeld (professionals), is niet per definitie aangetoond dat het een behendigheidsspel betreft. Pas wanneer de meerderheid van de deelnemers - in het algemeen - overwegende invloed uitoefenen op de aanwijzing der winnaars kan geconcludeerd worden dat er sprake is van een behendigheidsspel." Hierin geeft de kansspelautoriteit dus aan dat een meerderheid van deelnemers - in het algemeen - overwegende invloed moet kunnen uitoefenen op de aanwijzing der deelnemers. De grote vraag die daarop vraagt; Hoe maak je dit meetbaar voor poker? Valt dit te onderzoeken en zou het naar aanleiding van dit onderzoek een definitief oordeel geveld worden of poker een kansspel of behendigheidsspel is?

2. Is poker gokken? Poker is een behendigdheidsspel volgens rechters in 2010 en 2014

In 2007 viel de politie in Bussum in een cafe binnen en rolden zij een illegaal pokertoernooi op. Het openbaar ministerie eiste vervolgens boetes van enkele duizenden euro's tegen de organisatoren van het pokertoernooi. Hen werd verweten de Wet op Kansspelen te hebben overtreden. De rechtbank oordeelde in 2014 dat poker geen kansspel, maar een behendigheidsspel is. De rechtbank volgde in het vonnis de visie van advocaat Peter Plasman, zelf een verwoed pokerspeler. Ook deskundigen die de rechtbank voorgelicht hadden over de aard van het spel kwamen tot de sotsom dat het bij poker vooral gaat om behendigheid. In 2010 kwam de rechtbank in een andere rechtzaak ook tot de conclusie dat poker geen kans- meer een behendigheidsspel is. Ook in deze zaak volgde vrijspraak.

Het Openbaar Ministerie heeft tot die tijd altijd het arrest van de Hoge Raad in 1998 als leidend beschouwd. Daarin werd bepaald dat pokeren wel een kansspel is. De raad sprak zich uit over een zaak rond een toernooi in 1995.

3. Is poker gokken? Poker toch een gokspel volgens hof (2016)

Het gerechtshof in Amsterdam deed in 2016 de uitspraak dat poker toch een kansspel is en dat er daarom een vergunning noodzakelijk is om een pokertoernooi te kunnen organiseren. De uitspraak van het hof is uiterst opmerkelijk te noemen, omdat het hof van mening is dat het uitdelen van de individuele kaarten een rol speelt bij winst of verlies. Hoe behendig de pokeraars ook zijn, op dat toeval hebben ze geen invloed. De uitspraak van het hof was in de zaak tegen dezelfde poker organisatoren waarbij de rechtbank in Amsterdam van mening was dat poker een behendigheidsspel is. Advocaat Peter Plasman vertelde naar aanleiding van deze uitspraak tegen pokernews.nl: "Ik was uiterst verbaasd. Vooral gezien de overwegingen van het hof. Als advocaat krijg je wel eens een uitspraak die je jammer vindt, dat je denkt 'ok, het is niet gelukt'. Maar meestal kan je de overweging aan de andere kant wel begrijpen. Maar ik begrijp hier eigenlijk niks van. Er staat letterlijk in, en dat heb ik ook op de zitting betoogd en dat is een stelling van het hof, dat bij pokertoernooien geavanceerde spelers altijd komen bovendrijven. Hoe kan het dat de geavanceerde spelers altijd boven komen drijven, maar dat je dan vervolgens beslist dat het toch een kansspel is. Ze hadden de redenering van de Hoge Raad kunnen overnemen, die in 1998 oordeelde dat het merendeel van de spelers poker speelt als kansspel, dus dat het ook als kansspel gezien zou moeten worden. Maar die weg volgt het Hof niet.

Ze gaan wel in op de rapportage van Van der Genugten (.pdf), die dat ook op de zitting bij de rechtbank heeft uitgelegd. Maar ze zeggen dan dat de beste spelers komen bovendrijven, maar als die eenmaal zijn komen bovendrijven en aan de finaletafel zitten, dat ze dan even behendig zijn, en dat dan de behendigheidsfactor dus wordt uitgeschakeld. Dan zou het weer gaan over de kaarten die ze niet kennen.

Dat is op zich qua redenering nog wel te volgen, alleen wat er feitelijk gebeurt is heel anders natuurlijk. Het gaat bij pokertoernooien, en dat heeft Van der Genugten ook precies uitgelegd, natuurlijk niet alleen om wie de winnaar wordt. Het gaat om de vragen; 'Kan je winnend spelen?', 'Kun je met meer geld naar huis, dan waar je mee kwam?', 'Kun je dat zelf beïnvloeden?' Dat is waar het bij pokeren om gaat! Van der Genugten heeft haarfijn uitgelegd dat het prijzenschema een hele belangrijke factor is voor zijn vaststelling dat poker voldoet aan de eisen van een behendigheidsspel.

Hij heeft ook uitgelegd dat, als je het zwart-wit stelt, als je de gehele prijzenpot aan één persoon zou uitkeren, dat dan de toevalsfactor veel groter zou zijn dan wanneer je het spreidt. Juist vanwege het fenomeen dat de beste spelers altijd komen bovendrijven, zullen die ook veel vaker in de prijzen vallen. De ene keer worden ze eerste, de andere keer achtste, en de andere keer op de vijftiende plek; maar ze zullen standaard in de hoogste regionen te vinden zijn. Daarin onderscheiden ze zich van de spelers die minder behendig zijn. Daar is volgens mij geen speld tussen te krijgen.

Maar als je dan, en dat heeft het hof gedaan, de benadering kiest dat het alleen maar gaat om de bepaling wie de winnaar wordt, wie de eerste plaats behaalt, ja dan misken je helemaal de realiteit van het pokerspel. Tenminste, als het om Texas Hold'em toernooipoker gaat met een prijzenschema, want daar gaat het in deze zaak over. Het prijzengeld ging naar 20% van de deelnemers. Zij hebben het over één enkele winnaar. Daarom begrijp ik het niet."